Bản sắc văn hoá dân tộc là gì? Bản sắc văn hoá dân tộc trong thời kì hội nhập quốc tế

1. Bản sắc văn hoá dân tộc là gì?

1.1. Khái niệm bản sắc văn hoá dân tộc là gì?

 Khi nhắc đến một dân tộc nào đó trên thế giới chúng ta không thể không nhắc đến bản sắc văn hoá dân tộc ví dụ như ở Việt Nam chỉ có một ngày Tết duy nhất là Tết Nguyên Đán nhưng ở Lào có 4 lần Tết: Tết Dương lịch, Tết Nguyên Đán, Tết Lào, Tết H'Mong, những ngày tết đặc trưng như vậy ở mỗi quốc gia là nền văn hoá riêng, tập tục riêng của mỗi quốc gia mang đậm nền văn hoá lâu đời của họ. 

 Bản sắc văn hoá dân tộc là những điều cơ bản tổng thể về giá trị vật chất lẫn tinh thần, là những giá trị tinh hoa đặc trưng và tiêu biểu về tính cách phẩm chất của một dân tộc, tạo nên dấu ấn riêng của mỗi dân tộc. Từ đó mỗi người có thể phân biệt được quốc gia này với quốc gia khác, dân tộc này với dân tộc khác. Bản sắc văn hoá là cái “nôi" tinh thần của mỗi quốc gia, không có nền văn hoá nào giống nhau, nền văn hoá là sự nhận diện đặc trưng không lẫn vào đâu được, là gốc rễ cội nguồn của một dân tộc. 

Những giá trị văn hoá này vừa được thể hiện ra ngoài vừa tiềm ẩn sâu bên trong tiềm thức của mỗi người tại một quốc gia đó. Trong mọi hoạt động thường ngày hay mỗi di sản của một đất nước đều mang trong đó “ hơi thở" của nền văn hoá đặc trưng riêng của họ. Bản sắc văn hoá dân tộc bao gồm những gì thuộc về đất nước cả vật chất lẫn tinh thần như ngôn ngữ, tín ngưỡng, tôn giáo, phong tục tập quán hay hành vi của một cộng đồng bộ phận dân cư. Được hình thành qua những kinh nghiệm sống truyền qua bao thế hệ trong suốt quá trình lịch sử hình thành nên đất nước. Bản sắc văn hoá dân tộc còn được thể hiện qua các di sản, kiến trúc tại quốc gia đó mà không quốc gia nào có được.

1.2. Biểu hiện của bản sắc văn hoá dân tộc Việt Nam

Việt Nam có 54 dân tộc anh em sinh sống trải dài khắp mọi miền của Tổ quốc, họ có những tiếng nói, tín ngưỡng, phong tục tập quán riêng của cộng đồng mà họ sinh sống. Biểu hiện của mỗi dân tộc được thể hiện qua cách họ nói chuyện sinh sống với nhau, trang phục họ mặc hay những nghi lễ hoặc kiến trúc nơi họ ở. Nhưng 54 nền văn hoá riêng lẻ này đã tạo nên một nền văn hoá chung mang nét đặc trưng đậm đà riêng của dân tộc Việt Nam. Khi nói đến những nét văn hoá đặc trưng của nước ta như Tiếng Việt, Vịnh Hạ Long, Phở Hà Nội và Áo dài thì khoảng 80-95% người nước ngoài sẽ nhận ra đất nước Việt Nam thân thiện và vô cùng hiếu khách. 

Có thể nhìn nhận từ bên ngoài về bản sắc văn hoá dân tộc Việt Nam trong từng lời nói hành động được thể trong lối sống sinh hoạt thường ngày như: ý thức đoàn kết của người dân, tình thương yêu giữa con người với con người, con người Việt Nam lao động cần cù chăm chỉ,... Những phẩm chất này đã được hình thành trong hàng ngàn năm lịch sử dựng nước và giữ nước của ông cha ta được lưu truyền đến ngày nay. 

Nền văn hoá đặc trưng đã thấm nhuần chảy trong dòng máu của mỗi người con đất Việt, dù trong bất kì hoàn cảnh nào, trong những hành động nhỏ nhất đều thể hiện được rõ bản sắc văn hoá dân tộc nước nhà. Bản sắc văn hoá dân tộc luôn được các thế hệ đi sau giữ gìn và phát triển trong nhiều mặt của cuộc sống để tạo nên sự hài hoà kết nối giữa các thể hệ lại gần nhau đồng thời giúp nền văn hoá nước nhà được bảo tồn không bị biến mất đi nền đặc trưng vốn có.

2. Giữ gìn và phát triển bản sắc văn hoá dân tộc trong thời kì hội nhập quốc tế

2.1. Vị trí, vai trò của bản sắc văn hoá dân tộc 

Bản sắc văn hoá dân tộc có vai trò quan trọng đối với mỗi con người, đó là “dòng sữa" mát lành nuôi dưỡng tâm hồn chúng ta khi còn thơ bé qua lời ru của bà của mẹ, khi lớn lên văn hoá dân tộc là nền tảng cốt lõi để chúng ta phát triển toàn diện về trí và tâm. Mỗi con người sinh ra đều có “dòng máu” văn hoá chảy trong người, đó là sự tương đồng về lối sinh hoạt hay tính cách trong nền văn hoá truyền thống của người dân Việt Nam. “Con người có tổ có tông, Như cây có cội, như sông có nguồn" qua câu ca dao trên chúng ta thấy rõ được rằng con người không thể nào được sinh ra và lớn lên nếu không có cội nguồn có tổ tiên, bất kì ai sinh ra đều có cội nguồn của gia đình nói riêng và văn hoá đặc trưng dân tộc nói chung. Vì vậy, tất cả mọi người nói chung và người trẻ nói riêng đều phải có ý thức giữ gìn và phát triển bản sắc văn hoá dân tộc truyền thống của nước nhà. Mỗi người dân Việt Nam luôn trong tâm thế chủ động phát huy bản sắc dân tộc tiếp thu tinh hoa thế giới nhưng không làm biến mất đi nền văn hoá cốt cách của dân tộc Việt Nam.

2.2. Tại sao chúng ta cần phải giữ gìn và phát triển bản sắc văn hoá dân tộc trong thời kì hội nhập quốc tế

2.2.1. Thực trạng của bản sắc văn hoá dân tộc hiện nay ở nước ta 

- Ngày nay đất nước ta đang bước vào quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá với chủ trương đa phương hoá quan hệ ngoại giao để phát triển kinh tế. Chúng ta không thể phủ nhận điều này đã giúp nền kinh tế Việt Nam đi lên rất nhiều phát triển về mọi mặt như du lịch, văn hoá xã hội và đặc biệt là kinh tế từ một nước thuần nông nghiệp. Đi đôi với sự phát triển vượt bậc này là những hệ luỵ không nhỏ về văn hoá thế giới du nhập vào nước ta khiến sự nhận thức về văn hoá nước nhà đang bị “lung lay" nghiêm trọng. Nhận thấy sự nghiêm trọng của vấn đề này Đảng và Nhà nước đã cố gắng hiện đại hoá nền văn hoá truyền thống để giới trẻ hiểu rõ bản chất văn hoá nước nhà thông qua các trang mạng xã hội hay những hoạt động ngoại khoá bổ ích. 

- Giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc là chúng ta đang giữ lấy cốt cách vốn có của tổ tiên ông bà ta đang chảy trong dòng máu và thấm nhuần vào từng suy nghĩ của ta. Bản sắc văn hoá dân tộc thể hiện trong từng chuẩn mực của xã hội là sức mạnh to lớn đối với cộng đồng là định hướng trong suy nghĩ hành động của người dân. 

2.2.2. Ý nghĩa của việc giữ gìn và phát triển bản sắc văn hoá dân tộc 

Nhắc đến nền văn hoá đặc trưng nào đó là nhắc đến một dân tộc bởi không có đất nước nào có thể tồn tại nếu như không có văn hoá. Văn hoá là nền tảng của xã hội vừa là mục tiêu vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế nước nhà. Một đất nước có nền văn hoá đặc trưng điều đó có thể khẳng định rằng đất nước đó đang rất phát triển về mọi mặt đi sâu xa hơn là họ có một chính quyền với đường lối lãnh đạo cực kì sáng suốt. 

Vì vậy, Việt Nam không chỉ chú trọng phát triển về kinh tế mà Đảng còn rất tập trung phát triển nền văn hoá nước nhà với mục tiêu tạo nên nền văn hoá dân tộc Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc văn hoá dân tộc truyền thống. Bản sắc văn hoá dân tộc làm nên sức mạnh là động lực thúc đẩy của đất nước, là sức sống của cả dân tộc. 

Những phẩm chất tốt đẹp kết tinh thành tinh hoa dân tộc, vừa có sức mạnh liên kết cộng đồng, điều chỉnh hành vi lối sống cá nhân xấu và phát triển những hành vi tốt đẹp cho xã hội vừa không ngừng dung hoà để đổi mới từng ngày và luôn ý thức giữ gìn được bản sắc văn dân tộc riêng biệt vốn có. 

Nên cần phát huy bản sắc văn hoá dân tộc một cách sáng tạo, linh hoạt phải biết cách kết hợp những tinh hoa thế giới được chắt lọc hoà hợp vào văn hoá truyền thống nước nhà. Quá trình hội nhập quốc tế đã có tác động mạnh mẽ làm chuyển đổi ít nhiều đến các chuẩn mực văn hoá truyền thống của một phần người dân Việt Nam. Nhưng chúng ta đã biết tiếp thu tinh hoá văn hoá nhân loại áp dụng hoà hợp vào nền văn hoá vừa giúp nền văn hoá giữ gìn được sự truyền thống vốn có vừa mang tính hiện đại đổi mới tích cực.

 Phát triển nền  văn hoá dân tộc nhằm giao lưu và bổ sung tinh hoa văn hoá trên thế giới để nền văn hoá dân tộc Việt Nam ngày càng giàu đẹp phát triển vừa hiện đại vừa truyền thống tạo động lực để xây dựng và phát triển đất nước. 

2.2.3. Trách nhiệm  của thanh niên trong việc giữ gìn và phát triển bản sắc văn hoá dân tộc

- Thanh niên là tầng lớp quan trọng trong xã hội họ mang trong mình nhiệt huyết của tuổi trẻ để cống hiến và xây dựng đất nước. Chúng ta là những thế hệ tiếp theo tiếp nối truyền thống văn hoá tốt đẹp của dân tộc nên việc phải hiểu bản chất cốt cách văn hoá dân tộc là vô cùng quan trọng, cấp thiết. Thanh niên phải hiểu được rõ bản sắc văn hoá dân tộc là gì, ý nghĩa và tầm quan trọng của việc giữ gìn phát triển bản sắc văn hoá dân tộc là gì, đó là kim chỉ nam dẫn đường đúng đắn giúp thanh niên định hướng  trong mỗi hành động trong cuộc sống. 

- Những việc thanh niên cần làm để phát triển bản sắc văn hoá dân tộc như: biết giữ gìn những di sản cổ xưa mà ông bà truyền lại không phá hỏng. Phải tiếp thu những kiến thức để quảng bá nền văn hoá dân tộc, phê phán tục lệ mê tín dị đoan và sung bái thần tượng mù quáng, thanh niên cần phải sáng suốt chọn lọc thông tin nhận thức được âm mưu chống phá của các thế lực thù địch,.... Mỗi một hành động nhỏ nhưng đầy ý nghĩa đã thể hiện sự tự tôn dân tộc trong mỗi người dân Việt Nam giúp chúng ta quảng bá được những đặc trưng riêng vốn có của nền văn hoá đến bạn bè quốc tế. 

Việc giữ gìn và phát triển bản sắc văn hoá dân tộc là vô cùng quan trọng bởi chúng ta muốn phát triển toàn diện đặc biệt là kinh tế thì không thể bỏ qua sự phát triển về văn hoá nước nhà. Vậy là topcvai.com đã giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về bản sắc văn hoá dân tộc là gì, ý nghĩa của việc giữ gìn và phát triển bản sắc văn hoá dân tộc.

Mong rằng với sự chia sẻ của chúng tôi các bạn sẽ có cái nhìn tổng quát hơn về văn hoá nước nhà giúp các bạn có quá trình nghiên cứu phát triển trong công việc và cuộc sống. Để đọc thêm nhiều thông tin hữu ích, các bạn đừng quên truy cập topcvai.com hàng ngày nhé!​