Đầu tư công là gì? Quy định mới nhất về đầu tư công mà bạn cần biết

1. Khái niệm đầu tư công là gì?

1.1. Đầu tư công được hiểu là gì?

Trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư từ Nhà nước, việc tìm hiểu khái niệm về đầu tư công là một điều cần thiết và mang ý nghĩa quan trọng. Theo quy định tại điều 4 khoản 15 năm 2019 về Luật Đầu tư công thì đầu tư công là những hoạt động đầu tư của Nhà nước vào các dự án, chương trình và các đối tượng đầu tư công khác theo quy định ban hành của Luật này.

Như vậy có thể hiểu đơn giản, đầu tư công là một hoạt động sử dụng nguồn vốn chủ yếu từ ngân sách Nhà nước. Hỗ trợ để thực hiện các công việc xây dựng dự án kết cấu hạ tầng, phục vụ phát triển các dự án về kinh tế, xã hội.

Đầu tư công sẽ bao gồm hoạt động tạo lập, thẩm định và quyết định chủ trương đầu tư cũng như quyết định các chương trình và những dự án đầu tư công. Bên cạnh đó còn các hoạt động tạo lập, thẩm định, phê duyệt, giao việc, triển khai để có thể thực hiện các dự án theo kế hoạch đầu tư công. Sử dụng vốn đầu tư từ Nhà nước, thực hiện nghiệm thu, bàn giao và quyết toán các dự án. Cuối cùng là hoạt động kiểm tra, đánh giá và thực hiện thanh tra những kế hoạch, dự án và chương trình đầu tư công.

1.2. Phân loại các dự án đầu tư công

Theo Pháp luật quy định tại Luật Đầu tư công ở điều 6 số 39/2019/QH14 thì các dự án đầu tư công sẽ được chia là hai loại dựa vào tính chất đó là dự án có cấu phần xây dựng và dự án không có cấu phần xây dựng.

1.2.1. Dự án đầu tư công có cấu phần xây dựng

Đây là những dự án đầu tư công có tính chất mới và đang được thực hiện để cải tạo, nâng cấp cũng như mở rộng dự án đã được đầu tư và xây dựng trước đó. Trong đó, những dự án sẽ bao gồm cả phần mua tài sản, trang thiết bị đầu tư.

1.2.2. Dự án đầu tư công không có cấu phần xây dựng

Khác với những dự án đầu tư có cấu phần xây dựng thì đây là những dự án mua tài sản, thực hiện hoạt động nhân chuyển nhượng quyền nhà đất (sử dụng, mua, sửa chữa, nâng cấp thiết bị,...) và những dự án khác không quy định tại điểm a của bộ luật này.

Có thể nói, đầu tư công là một trong những nguồn vốn quan trọng và có những ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển của kinh tế xã hội. Khi quy định về đầu tư công, Pháp luật có đề ra những quy định để có thể kiểm soát và thực hiện điều chỉnh nguồn vốn này hiệu quả. Vậy những quy định về đầu tư công là gì?

2. Quy định về đầu tư công là gì?

2.1. Những nguyên tắc quản lý đầu tư công

Đầu tiên là những quy định về nguyên tắc khi quản lý đầu tư công mà chúng ta cần lưu ý. Các doanh nghiệp cần đảm bảo tuân thủ theo những quy định của Pháp luật về quản lý và sử dụng vốn đầu tư từ Nhà nước. Xây dựng, xác định đầu tư công phải phù hợp với chiến lược phát triển của kinh tế, xã hội. Phù hợp với kế hoạch phát triển 5 năm của quốc gia về kinh tế, xã hội và cần quy hoạch theo đúng quy định của Pháp luật.

Các tổ chức, cơ quan quản lý Nhà nước và những cá nhân liên quan đến việc quản lý và sử dụng cần thực hiện đúng trách nhiệm, quyền hạn của mình đối với vốn đầu tư công. Đảm bảo sự tập trung, đồng bộ, tiết kiệm những vẫn mang lại chất lượng, hiệu quả và khả năng cân đối. Hạn chế tối đa tình trạng thất thoát và lãng phí nguồn lực.Đảm bảo sự minh bạch và luôn công khai trong các hoạt động đầu tư công. 

2.2. Nội dung về quản lý nhà nước của đầu tư công là gì?

Trong hoạt động quản lý nhà nước đối với đầu tư công thì cần đảm bảo những nội dung bao gồm: 

Đầu tiên là thực hiện những văn bản quy phạm pháp luật về ban hành và tổ chức theo luật đầu tư công. Thực hiện chiến lược, chương trình, kế hoạch để xây dựng và tổ chức rồi đề ra những giải pháp và chính sách đầu tư công.

Thực hiện hoạt động theo dõi và cung cấp những thông tin về quản lý và sử dụng vốn đầu tư công. Đánh giá hiệu quả của việc đầu tư công, kiểm tra, giám sát, thanh tra các công việc  thực hiện theo quy định pháp luật, tuân thủ theo kế hoạch về đầu tư công. Nhà nước cũng là cơ quan sẽ trực tiếp xử lý những hành vi phạm pháp luật, giải quyết những khiếu nại và đơn tố cáo của tổ chức, cá nhân có liên quan đến những hoạt động này.

Khen thưởng những tổ chức, cơ quan, đơn vị, cá nhân đạt được những thành tích trong hoạt động đầu tư công. Đồng thời, thực hiện các chính sách hợp tác quốc tế về đầu tư công để thúc đẩy nền kinh tế nước nhà.

2.3. Quy định về sự công khai và minh bạch trong đầu tư công

Liên quan đến các nguồn tiền và tài chính thì sự minh bạch và rõ ràng là những yếu tố không thể nào bỏ qua. Những đặc điểm và yếu tố của đầu tư công cần đảm bảo sự công khai, minh bạch sẽ bao gồm:

Đầu tiên là những chính sách về pháp luật và việc tổ chức khi thực hiện trong việc quản lý và sử dụng vốn đầu tư công. Những nguyên tắc, tiêu chí và định mức khi phân bố vốn đầu tư công cũng như căn cứ xác định danh mục dự án trong kế hoạch đầu tư công hàng năm và trung hạn. Sự minh bạch trong các kế hoạch, chương trình đầu tư công, vốn bố trí cho từng chương trình, dự án theo từng năm. Rõ ràng trong tiến độ và giải ngân vốn chương trình.

Các danh mục dự án trên địa bàn về quy mô, thời gian, địa điểm, tổng mức đầu tư,... Những báo cáo đánh giá đến tác động tổng thể của những chương trình, dự án tới địa bàn đầu tư. 

Thực hiện công khai các kế hoạch phân bổ vốn đầu tư này trung hạn và hằng năm, trong đó bao gồm việc công khai các danh mục dự án và mức vốn bố trí cho từng dự án. Khi tham gia thực hiện các dự án đầu tư công, nhà lãnh đạo cần công khai tình hình huy động nguồn lực và nguồn vốn khác nhau. Tình hình về kết quả thực hiện dự án, kế hoạch,... Đánh giá và minh bạch trong kết quả nghiệm thu, đánh giá dự án, chương trình và cuối cùng là quyết toán vốn đầu tư công.

3. Những hành vi bị cấm trong đầu tư công là gì?

Khi thực hiện những điều khoản liên quan đến đầu tư công thì chúng ta cần lưu ý đến một số nội dung sẽ bị cấm. Đó là:

Hành vi liên quan đến việc quyết định chủ trương đầu tư nhưng không phù hợp với các chiến lược, kế hoạch. Không xác định được khả năng cân đối cũng như nguồn vốn rõ ràng. Thực hiện không đúng với thẩm quyền, sai trình tự, thủ tục liên quan đến quy định của pháp luật.

Những hành vi quyết định đầu tư mà chưa được các cấp có thẩm quyền cho phép và đưa ra các quyết định chủ trương. Hành vi không đúng với các nội dung về phạm vi, quy mô, mục tiêu, vượt tổng vốn đầu tư so với chủ trương được đưa ra trước đó. Những hành vi điều chỉnh vốn đầu tư công trái với quy định của pháp Luật.

Tiếp theo là các hành vi cố ý lợi dụng chức quyền để chiếm đoạt, tham nhũng, hối lộ, vụ lợi trong quản lý và sử dụng nguồn vốn này. Thông đồng với các tổ chức tư vấn, nhà thầu và đưa ra những chủ trương đầu tư công gây thất thoát, lãng phí tài sản, nguồn vốn của quốc gia. Gây ra tổn hại cho lợi ích hợp pháp của công dân và toàn cộng động.

Những hành vi sử dụng đầu tư công không đúng mục đích, đối tượng. Sử dụng vượt tiêu chuẩn, định mức theo quy định của pháp luật ban hành.Hành vi làm giả, gây ra những sai lệch về thông tin (cung cấp sai, lừa dối, che giấu,không trung thực,...) về tài liệu, hồ sơ có liên quan đến quyết định chủ trương đầu tư, triển khai thực hiện chương trình, dự án đầu tư công. Và cuối cùng là những hành vi cản trở việc phát hiện và xử lý hành vi vi phạm pháp luật về đầu tư công.

Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi cho câu hỏi đầu tư công là gì? Hy vọng những thông tin này sẽ giúp cho bạn có cái nhìn rõ ràng hơn về khái niệm này. Đừng quên theo dõi và truy cập topcvai.com để đón đọc nhưng chia sẻ thú vị hơn nhé!