Tìm hiểu về kỹ năng tìm kiếm và xử lý thông tin một cách hiệu quả

1. Kỹ năng tìm kiếm thông tin của con người

Nhu cầu khám phá và tìm hiểu về những thứ xung quanh chúng ta luôn là vô hạn. Để phục vụ cho nhu cầu đó thì trau dồi những kỹ năng tìm kiếm thu thập thông tin là rất cần thiết. Kỹ năng tìm kiếm thông tin là những kỹ năng mà con người áp dụng, sử dụng để tìm kiếm thêm nguồn thông tin, kiến thức cần thiết cho bản thân. Đây là một kỹ năng rất quan trọng mà con người luôn thực hiện hàng ngày bằng nhiều cách khác nhau.

1.1. Khái quát chung về kỹ năng tìm kiếm thông tin

Tìm kiếm thông tin hay còn biết đến là hoạt động thu thập, tìm hiểu những thông tin tuân theo những yếu tố cụ thể. Mục đích nhằm giải thích hoặc hiểu rõ về vấn đề, nội dung nào đó mà người tìm kiếm hướng tới. Tìm kiếm thông tin là phương pháp có tính đa dạng về cách thức và là hoạt động có tính chủ đích của người thực hiện. Tìm kiếm thông tin được xem là một quá trình liên tục, kéo dài và xoay quanh rất nhiều vấn đề. Mỗi người sẽ có những cách tiếp cận thông tin khác nhau và vấn đề muốn tìm hiểu, tìm kiếm cũng không giống nhau.

Qua quá trình tích lũy, tìm kiếm thông tin của mỗi người thì sẽ có một mức độ hiệu quả nhất định. Những chủ đề tìm kiếm thông tin sẽ đa dạng và tùy thuộc lĩnh vực mà người tìm kiếm quan tâm. Việc tìm kiếm thông tin có rất nhiều hướng từ sách, báo, phim, ảnh, mạng trang web, ...v.v Và vấn đề liên quan đến thông tin thì không thể liệt kê được do vậy việc hướng tới kỹ năng tìm kiếm thông tin nhanh, hiệu quả tiếp cận được nguồn thông tin hữu ích, xác thực là điều rất cần thiết.

Xem thêm: Data processing là gì, ý nghĩa của nó với doanh nghiệp như thế nào?

1.2. Những kỹ năng cần có khi tìm kiếm thông tin

1.2.1. Kỹ năng chuẩn bị trước khi tìm kiếm

Đầu tiên đó là kỹ năng xác định mục tiêu và thu hẹp chủ đề tìm kiếm. Bước đầu bạn cần xác định được mục đích của việc tìm kiếm thông tin liên quan đến vấn đề nào. Nắm bắt được những yêu cầu cơ bản của việc tìm kiếm thông tin như thông tin phải phù hợp, thông tin phải chính xác, thông tin đầy đủ, kịp thời và thông tin tìm kiếm được nên đơn giản, dễ hiểu đối với mình. Đối với những chủ đề rộng thì bạn nên tập trung vào một câu hỏi mà mình đang thắc mắc nhất. ví dụ như nếu bạn đang muốn tìm kiếm thông tin về địa điểm du lịch thì bạn nên đặt câu hỏi cụ thể như địa điểm đó ở đâu? Ở đó có món ăn gì? Nói chung những câu hỏi của bạn nên đi vào trọng tâm. 

1.2.2. Tìm kiếm thông tin ở đâu?

Tiếp theo là kỹ năng xác định nơi tìm kiếm. Đặt ra những câu hỏi liên quan đến thông tin mình muốn tìm kiếm, định hướng cách thức tìm kiếm thông tin, thường nên sử dụng 2 đến 3 cách thức để có thể tiếp cận được nhiều nguồn thông tin hữu ích. Bạn có thể tìm kiếm thông tin thông qua các phương thức như tìm kiếm qua sách, báo chính thống có đề cập đến vấn đề mà bạn quan tâm. Bạn cũng có thể tìm kiếm tài liệu ở thư viện nhà trường hoặc thư viện công cộng, nhà sách.

Thời đại công nghệ phát triển, việc tìm kiếm thông tin ở các trang web, trên internet đang chiếm ưu thế rất lớn bởi sự tiện lợi, nhanh chóng. Bạn có thể tận dụng ưu thế này để  có thể có thêm nhiều thông tin bổ ích cho mình. Bạn cũng nên tham khảo ở nhiều trang mạng để có thể thu thập thông tin đa dạng hơn. Một cách khác cũng khá hữu ích là quan sát trực tiếp, hỏi bạn bè, người thân hoặc hỏi người có hiểu biết về vấn đề mà bạn muốn tìm kiếm. Phương pháp này thì cần ở ban một số những kỹ năng quan trọng như giao tiếp, ứng xử để việc thu thập thông tin diễn ra hiệu quả và tự nhiên nhất.

1.2.3. Kỹ năng xác định từ khóa và thực hành tìm kiếm

Thứ ba là kỹ năng xác định từ khóa tìm kiếm và bắt đầu tìm kiếm. Ở kỹ năng này khá quan trọng nếu bạn thực hành tìm kiếm trên các công cụ tìm kiếm trên internet như Google, các trang mạng xã hội như Facebook, Instagram,... Việc xác định được từ khóa ngắn gọn, đi đúng vào trọng tâm sẽ giúp thông tin bạn tìm được tối ưu hơn, tránh trường hợp quá nhiều thông tin lan man mà không đi đúng vào trọng tâm câu hỏi mà bạn đang tìm kiếm. Đối với cách thức tìm kiếm trực tiếp qua trò chuyện thì việc xác định từ khóa cũng khá quan trọng. Đó là một phần của kỹ năng giao tiếp và việc bạn cần làm để có thông tin đó là giao tiếp khéo léo nhưng vẫn đi đúng vào mục tiêu.

1.2.4. Lưu trữ những thông tin đã tìm kiếm được

Cuối cùng là kỹ năng lưu trữ thông tin đã tìm kiếm được. Bạn có công nhận với chúng tôi rằng có những lúc vì lượng thông tin về quá nhiều và bạn chưa kịp đọc kỹ nên lúc này bạn sẽ tìm cách lưu lại những thông tin đó để có thể sàng lọc sau không?  Kỹ năng này cũng rất quan trọng bởi con người chúng ta chỉ có một trí nhớ hữu hạn. Việc lưu trữ thông tin có thể dễ dàng thực hiện khi bạn tìm kiếm thông tin trên internet hoặc các trang web, mạng xã hội bằng cách download hoặc lưu trữ online,... Còn với hình thức tìm kiếm thông tin trực tiếp thì bạn có thể cân nhắc đến việc mang sổ bút hoặc ghi âm nếu thông tin đó cần thiết và thực sự quan trọng mà bạn phải nhớ.

2. Kỹ năng xử lý thông tin của con người

Trong quá trình chúng ta tìm kiếm không phải tất cả những thông tin mà chúng ta nhận được cũng đều đúng đắn, phù hợp và tạo ra giá trị nhất định. Mặt khác thì khối lượng thông tin mà chúng ta tìm được sau mỗi lần thắc mắc là “rất lớn”. Chính vì vậy mà lúc này con người lại cần đến một kỹ năng cũng quan trọng không kém đó là kỹ năng xử lý thông tin. 

2.1. Khái quát về kỹ năng xử lý thông tin

Xử lý thông tin là những kỹ năng mà con người sử dụng để đối chiếu, sàng lọc, biên tập lại và lựa chọn những thông tin phù hợp từ nhiều nguồn khác nhau về để áp dụng trong cuộc sống, cho bản thân. Nói các khác đây chính là bước cuối cùng để xác định xem là thông tin nào là cần thiết cho chúng ta.

Vấn đề xử lý thông tin là một quá trình thường tiếp nối quá trình tìm kiếm thông tin. Khi tìm kiếm được thông tin ban đầu hoặc một nguồn thông tin nào đó thì chúng ta sẽ thực hiện hoạt động phân tích, phân loại thông tin theo các phương thức, nguyên tắc và tiêu chí mà mình đặt ra.

Từ hoạt động đó chúng ta chọn lọc ra những thông tin hữu ích, đồng bộ và xác thực, giúp giải quyết được vấn đề mà chúng ta quan tâm. Thông tin tìm kiếm được là rất nhiều nhưng không phải thông tin nào cũng có thể sử dụng được để giải quyết vấn đề. Vì thế hoạt động sàng lọc và xử lý thông tin sẽ là hoạt động quyết định hiệu quả của cả chuỗi quá trình tìm kiếm thông tin. Hoạt động này là cần thiết để có thể xử lý vấn đề một cách tốt nhất hoặc tăng hiệu quả cho việc sử dụng thông tin, tránh gặp phải những vấn đề nhiễu thông tin hoặc nắm bắt được thông tin sai lệch. Kỹ năng xử lý thông tin cũng được học hỏi và tích lũy thường xuyên.

2.2. Những kỹ năng về xử lý thông tin mà con người cần có

2.2.1. Kỹ năng tổng hợp thông tin và tiến hành phân loại

Tổng hợp lại những thông tin đã thu thập được, tiến hành sắp xếp thông tin theo từng nội dung, từng lĩnh vực, từng vấn đề một cách logic và có hệ thống từ bao quát đến chi tiết. Phân loại thông tin định tính và thông tin định lượng. đối với thông tin định tính nên có sự kiện, vấn đề để chứng minh tính đúng. Còn đối với thông tin định lượng thì cần có số liệu để thể hiện.

2.2.2. Kỹ năng phân tích, sàng lọc và loại bỏ thông tin

Dựa trên những thông tin, dữ liệu tổng hợp được bạn sẽ tiến hành hoạt động so sánh những thông tin chính với những dữ liệu chứng minh, loại bỏ những thông tin thừa, không liên quan đến vấn đề bạn nghiên cứu. Chọn những thông tin có tính tin cậy và xác thực cao hơn hỗ trợ cho việc giải quyết vấn đề và đáp ứng được mục đích tìm kiếm thông tin ban đầu của bạn.

2.2.3. Kỹ năng biên tập, kết luận thông tin

Sau khi chọn lọc được những thông tin hữu ích thì bạn sẽ tiến hành biên tập, xâu chuỗi lại thông tin cuối cùng. Và ứng dụng vào vấn đề cần giải quyết, nếu thông tin hữu ích thì việc tìm kiếm và xử lý thông tin của bạn đã đạt hiệu quả.

3. Kết hợp kỹ năng tìm kiếm và kỹ năng xử lý thông tin

Kỹ năng tìm kiếm thông tin và kỹ năng xử lý thông tin có mối quan hệ tương quan, tác động lẫn nhau và thường được gộp chung lại thành kỹ năng tìm kiếm và xử lý thông tin. Khi thông tin được tìm kiếm và thu thập một cách thống nhất, hài hòa thì quá trình chọn lọc, xử lý sẽ diễn ra nhanh và có hiệu quả hơn. Thông tin phải tìm kiếm từ nhiều chiều khác nhau và có sàng lọc để đảm bảo cho quá trình xử lý sẽ đưa ra được thông tin chính xác nhất.

Việc xử lý thông tin sẽ thể hiện được kết quả của việc tìm kiếm thông tin có hiệu quả hay không. Vì thế việc kết hợp hai kỹ năng này sẽ tạo thói quen cũng như giúp bạn có được những thông tin bổ ích và nhanh chóng nhất.

Xem thêm: Kỹ năng xã hội là gì và cách rèn luyện kỹ năng xã hội tích cực

4. Vai trò của kỹ năng tìm kiếm và xử lý thông tin

Thông tin có vai trò rất đặc biệt trong cuộc sống, nó giúp chúng ta rất nhiều khía cạnh khác nhau. Thông tin giúp chúng ta sống và làm việc, học hỏi cũng như tích lũy kiến thức, vì thế việc có được thông tin một cách nhanh chóng đáp ứng được yêu cầu và có tính chính xác sẽ giúp ích cho chúng ta rất nhiều. Kỹ năng thu thập và sàng lọc thông tin sẽ giúp cho chúng ta có thể nắm bắt được những thông tin cần thiết. Thông tin và kiến thức xung quanh chúng ta là vô hạn. Khi những kỹ năng về tìm kiếm, xử lý khối lượng khổng lồ đó hiệu quả sẽ giúp cho cuộc sống của các bạn trở nên dễ dàng hơn, kiến tạo ra được nhiều giá trị tốt đẹp hơn. Mặt khác chính vì không phải thông tin nào bạn tìm được cũng sẽ có ích và an toàn nên vì thế quá trình tìm kiếm thông tin và xử lý chúng càng trở nên quan trọng để có thể giảm thiểu tối đa sự sai lệch và tránh gây hậu quả về sau.

Qua bài viết kỹ năng tìm kiếm và xử lý thông tin, Topcvai hy vọng bạn đã hiểu hơn về ý nghĩa, vai trò và những kỹ năng cần thiết để tìm kiếm và xử lý thông tin hiệu quả. Chúc bạn sẽ luôn tìm kiếm, tích lũy cho mình nhiều thông tin, kiến thức hữu ích. trong cuộc sống nhé.