Lateral thinking là gì? Bật ý tưởng với tư duy “đường vòng”

1. Hiểu chính xác về lateral thinking là gì?

Nếu như một vấn đề xảy ra và phương pháp tư duy một cách trực tiếp không thể giải quyết được thì bạn sẽ làm như thế nào? Chắc chắn rằng khi áp dụng các phương pháp mang tính trực tiếp tác động tới vấn đề không hiệu quả thì những phương pháp tiếp cận gián tiếp sẽ được thay thế. Và trong tư duy cũng vậy, bạn không thể tư duy mọi vấn đề một cách trực tiếp trong mọi hoàn cảnh được, đổi khi tư duy gián tiếp mới thực sự đem lại các phương pháp hiệu quả hơn. Đó chính là lateral thinking.

Đây chính là một phương pháp tư duy theo cách gián tiếp, hay còn gọi với tên khác là tư duy phi tuyến tính, tư duy ngoại biên. Lateral thinking là phương pháp tư duy sẽ tiếp cận vấn đề một cách gián tiếp kết hợp sự sáng tạo, tức là thông qua một điều gì đó để dẫn tới điều mà mình cần đạt được. Chính vì tư duy theo lối đường vòng như vậy mà lateral thinking còn được gọi là phương pháp tư duy “đường vòng”.

Thực tế thì ở Việt Nam, khái niệm “lateral thinking là gì” còn khá mới mẻ. Tuy nhiên, trên thế giới, lateral thinking đã trở thành một phương pháp tư duy khá phổ biến và thậm chí là xuất hiện từ rất lâu rồi.

Đối với các vấn đề trong cuộc sống mà chúng ta gặp phải thì việc tư duy trực tiếp chưa chắc đã mang lại cho bạn một giải pháp hữu ích. Thay vào đó, việc tư duy đường vòng sẽ giúp bạn cho ra được những ý tưởng mới mẻ và độc đáo hơn rất nhiều. Tư duy ngoại biên sẽ giúp bạn có thể đào sâu được vấn đề hơn, liên kết các dữ liệu với nhau tốt hơn và nắm được toàn bộ bản chất của sự việc một cách chính xác hơn. Lối tư duy này sẽ giúp bạn không bị gò bó hay bị giới hạn ngay từ chính trong suy nghĩ của bản thân mình với vấn đề được đặt ra và từ đó bạn có thể nhìn nhận với một thế giới quan rộng lớn hơn, bao quát hơn rất nhiều.

Xem thêm: Tư duy sáng tạo là gì

Nhà bác học Albert Einstein đã từng nói: “Chúng ta không thể giải quyết vấn đề bằng cách sử dụng cùng một loại tư duy mà chúng ta đã dùng để tạo ra vấn đề đó.” Điều này có nghĩa là bạn sẽ không bao giờ có thể giải quyết được vấn đề nếu như vẫn giữ cho mình một lối tư duy trong việc tạo ra và tiếp nhận vấn đề của bản thân. Nó đòi hỏi ở bạn một phương pháp và lối tư duy khác biệt để có thể mang đến những giải pháp có sự hiệu quả hơn rất nhiều. Và lateral thinking, tại sao không?

2. Sự ra đời của phương pháp tư duy lateral thinking?

Nói tới lateral thinking thì sẽ không thể không nhắc tới nhà tâm lý học Edward de Bono, người Maltese. Vị tiến sĩ này chính là người đã đặt tên và tạo nền móng phát triển cho lateral thinking từ những năm 1967. Và ông cũng chính là người có sự hiểu biết cũng như là chuyên gia hàng đầu về lateral thinking, phương pháp tư duy đường vòng. 

Với sự hiểu biết và nghiên cứu của mình về Lateral thinking thì tiến sĩ Edward de Bono đã xuất bản tới 62 cuốn sách về tư duy và lateral thinking là một trong số lĩnh vực mà ông đã xuất bản thành sách rất thành công.

Để mở đầu cho lateral thinking trong cuốn sách của mình thì nhà tâm lý học đã bắt đầu với câu chuyện The Judgement of Solomon (sự phán xét của vua Solomon). Câu chuyện này là một trong những câu chuyện khá nổi tiếng của người Do Thái ở trong kinh thánh. 

Nội dung câu chuyện nói về việc phân xử của vua Solomon với việc tranh chấp con của 2 người mẹ. Cả 2 người mẹ này đều nhận một cậu bé là con ruột của mình và tất nhiên đó chính là có một người phụ nữ giả mạo. Để có thể tìm ra người mẹ thật thì vua Solomon đã đưa ra một phán xét hết sức bất ngờ đó là cưa đôi cậu bé và mỗi người phụ nữ sẽ giữ một phần. Và khi phán xét này được đưa ra thì ngay lập tức một người phụ nữ đã quyết định nhường lại cậu bé cho người kia và người phụ nữ nhường đó chính là mẹ ruột của cậu bé. 

Thực tế thì chỉ những người mẹ ruột mới thực sự yêu thương và muốn dành những điều tốt nhất cho con. Và chẳng một người mẹ nào sẽ chịu cảnh nhìn con mình cưa đôi để thỏa mãn tham vọng chiếm giữ của bản thân mình cả. Do vậy mà vua Solomon đã lợi dụng điều này để tìm ra được người mẹ thật của cậu bé. 

Qua câu chuyện này ta có thể thấy được rằng, nếu bạn chỉ chăm chăm vào việc đi tìm người mẹ ruột thông qua sự biện hộ, giằng co hay tìm điểm giống nhau giữa cậu bé với 2 người phụ nữ thì có lẽ việc tìm ra được người mẹ thật sẽ rất bế tắc. Thế nhưng, nếu bạn thay đổi tư duy và nghĩ khác đi thì câu chuyện sẽ được giải quyết một cách cực kỳ dễ dàng, đơn giản và nhanh chóng.

Đó chính là tiền đề, sự ra đời của lateral thinking, tư duy đường vòng và khác biệt.

Xem thêm: Việc làm phát triển thị trường

3. Mối liên hệ giao lưu văn hóa Đông - Tây với Lateral thinking

Lateral thinking trong suy nghĩ của nhiều người có lẽ là xuất phát và phổ biến ở phương Tây nhiều hơn. Điều này cũng khá đúng khi ở phương Tây, việc hiểu biết về lateral thinking có phần hạn chế hơn. 

Tuy nhiên, nếu xét từ thời cổ chí kim, ở phương Đông hay là phương Tây thì những câu chuyện được xem là dẫn chứng của lateral thinking lại xuất hiện khá nhiều. Một câu chuyện dân gian ở Việt Nam có thể được nêu ra làm dẫn chứng như sau:

“Một bà già ở một ngôi làng nọ bị mất gà vì thế đã nổi điên và chửi hết hàng xóm xung quanh mình. Bà chửi hết ngày này qua tháng khác. Và mọi chuyện chỉ dừng lại khi có một vị quan đi qua ngôi làng đó. Lúc này, tất cả đều đã không thể chịu nổi tiếng chửi của bà lão nữa bèn kéo nhau đi nhờ vị quan đó phân xử. Và phán quyết được đưa ra chính là vị quan cho phép mọi người có thể tát bà lão để phạt tội làm náo loạn. Tuy nhiên, mọi người đều tát rất nhẹ nhàng vì thương tình bà lão đã già, lại bị mất gà và còn là hàng xóm của nhau. Tuy nhiên, chỉ có một người đã vung tay tát thật mạnh vào bà lão vì quá điên tiết với việc chửi loạn của bà và ngay sau đó, kẻ này đã bị bắt vì tội ăn trộm gà của bà lão.”

Thông qua câu chuyện này ta có thể thấy được rằng, về bản chất, lateral thinking đã xuất hiện ở các quốc gia từ khá sớm. Và tiến sĩ Edward de Bono được xem là người có đóng góp lớn khi đã đặt tên và tổng hợp thông tin về phương pháp tư duy ngoại biên này. Và giờ đây, chúng ta có thể biết tới khái niệm lateral thinking là gì nhiều hơn cũng như có thể áp dụng chính xác hơn lối tư duy đường vòng trong việc giải quyết các vấn đề của cuộc sống.

4. Lateral thinking, tư duy sáng tạo để thành công

Về bản chất thì các bạn đã hiểu được lateral thinking chính là việc giải quyết vấn đề với cách tiếp cận đa chiều. Tức là bạn sẽ không đi theo bất cứ một lối mòn nào cả. Cách tiếp cận của bạn thay đổi và tạo ra một sự định hướng mới. Khi bạn thay đổi tư duy, thay đổi nhận thức thì vấn đề của bạn cũng sẽ có những sự phát triển mới. Bạn sẽ không còn nhìn nhận theo một khuôn mẫu nữa mà đã phát triển hơn rất nhiều. 

Với cùng một vấn đề, đôi khi, việc tư duy logic sẽ khiến bạn tự bó hẹp lại chính mình. Điều này gây khó khăn rất lớn trong việc giải quyết. Thế nhưng, khi bạn nhìn nhận với một góc độ hoàn toàn khác, bạn mở hết tất cả những cánh cửa ra thì vấn đề của bạn đã được tiếp cận theo một sự định hướng mới. Nói cách khác thì lateral thinking cho phép bạn có thể khẳng định được tính đúng đắn của câu trả lời và từ đó, xâu chuỗi các dữ kiện để củng cố sự logic cho đáp án đó.

Ví dụ như một tòa nhà có 12 tầng và để tới văn phòng thì các nhân viên sẽ phải sử dụng thang máy cho những tầng cao. Tuy nhiên, các phàn nàn về việc thang máy quá chậm rất thường xuyên được đưa. Vậy, theo bạn, cách giải quyết sẽ là gì?

Sẽ có khá nhiều đáp án được đưa ra. Thế nhưng, một trong số các cách mà các bạn có thể áp dụng chính là lắp gương ở trong thang máy. Tại sao lại như vậy? Bởi vì khi có gương, tâm lý của mọi người khi bước vào sẽ là soi gương để chỉnh trang lại mình hoặc là quan sát những người đồng nghiệp ở trong cùng thang máy với mình. Và điều này sẽ khiến họ không chú ý về thời gian cũng như vội vàng trong việc chờ đợi thang máy đến đúng tầng của mình nữa.

Có thể nhận thấy rằng, lateral thinking cho phép chúng ta suy nghĩ khác biệt và phát huy được sự sáng tạo của bản thân. Từ đó, việc nảy ra những ý tưởng mới hay có cho mình một cách nhìn nhận và đánh giá vấn đề bao quát hơn sẽ dần dần được hình thành trong tư duy của bạn. Đây chính là cơ sở cho những sự đột phá và thành công mà bạn có thể gặt hái được trong sự nghiệp của chính mình.

Thư xin việc

Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là lateral thinking có thể thay thế cho vertical thinking (tư duy theo chiều dọc). Thực tế là hai lối tư duy này sẽ hỗ trợ cho nhau và giúp bạn có được một sự tư duy tình huống đúng đắn hơn. Nếu như vertical thinking giúp bạn hình thành nền các mẫu khái niệm thì lateral thinking cho phép bạn đánh giá theo cách đa chiều và phát triển những điều mới mẻ từ những mẫu đó. Chính xác hơn thì tư duy đường vòng sẽ giúp hiệu quả của tư duy chiều dọc được tăng lên rất nhiều.

5. Khi nào nên áp dụng phương pháp Lateral Thinking 

- Giải quyết vấn đề: với phương pháp này bạn phải suy nghĩ về vấn đề theo một cách mới, mở rộng cách suy nghĩ vận dụng sự sáng tạo 

- Tìm kiếm giải pháp đột phá: vì áp dụng sự sáng tạo nên bạn sẽ có hướng mới, một phương pháp mới có thể cải thiện được vấn đề kinh doanh, học tập,...

- Đối với các nhà phát minh, sáng tạo: ngoài giải quyết được vấn đề khúc mắc, tuy duy ngoại biên còn giúp các nhà phát minh có thêm nhiều sáng kiến hay.

Trên đây chính là các thông tin chi tiết về lateral thinking. Mong rằng, với những chia sẻ từ topcvai.com trên thì các bạn đã hiểu được lateral thinking là gì cũng như sự ra đời của phương pháp tư duy này.