1. Nghề nghiệp là gì? Định hướng nghề nghiệp là gì?
1.1. Nghề là gì nghiệp là gì?
Nghề nghiệp, khái niệm tưởng chừng như quen thuộc với tất cả mọi người những để nhắc khái niệm chính xác cho nghề nghiệp là gì thì dừng như không có. Nghề nghiệp được hiểu đơn giản là công việc được thực hiện hàng ngày, nó đem lại thu nhập và được nhiều người công nhận.
Nghề nghiệp là từ ghép giữa hai từ tay nghề và sự nghiệp. Trong đó, nghề được hiểu là tay nghề, khả năng làm việc của một người, còn nghiệp là sự nghiệp là cái mà người ta xây dựng trong suốt thời gian dài và đôi khi là xây dựng cả cuộc đời. Vậy nên, hiểu một cách khác thì nghề nghiệp có nghĩa là sử dụng tay nghề, năng lực của bản thân để xây dựng sự nghiệp.
Nghề nghiệp sẽ là thứ gắn bó với ta cả đời, đôi khi nó quyết định đến cuộc sống, hạnh phúc cá nhân của ta. Bởi vậy mà vấn đề chọn nghề không phải là điều đơn giản. Bắt đầu quá trình chọn nghề, người ta thường nhắc nhiều đến tư duy nghề nghiệp hay cơ hội nghề nghiệp. Vậy theo bạn tư duy nghề nghiệp là gì? Cơ hội nghề nghiệp là gì?
Tư duy nghề nghiệp được hiểu là những định hướng sự nghiệp, những tư duy đặc biệt liên quan đến công việc của mình. Tư duy nghề nghiệp của mỗi ngành nghề là khác nhau vì đặc điểm mỗi công việc là khác nhau. Không phải ai cũng có tư duy nghề nghiệp tốt nhưng bằng một cách nào đó người ta vẫn hoàn thành đôi khi là hoàn thành tốt công việc của mình. Còn cơ hội nghề nghiệp là những cơ hội tuyển dụng, chọn nghề hay những bước ngoặt đến trong sự nghiệp của bạn tại một thời điểm nào đó. Cơ hội nghề nghiệp là một cái gì đó rất mông lung không dễ dàng cầm nắm hay nhìn thấy được. Nó được nhận biết dựa trên cách mà mỗi người suy nghĩ về nghề nghiệp.
Cơ hội nghề nghiệp đôi khi đến rất đơn giản như cho bạn một công việc ổn định nhưng cơ hội nghề nghiệp đôi khi cũng đem lại bước ngoặt quan trọng mang lại thăng tiến cho bạn trong sự nghiệp. Hiểu và tận dụng cơ hội nghề nghiệp sẽ là yếu tố then chốt đưa đến sự thay đổi lớn trong cuộc sống của mỗi người.
1.2. Ý nghĩa của nghề nghiệp là gì?
Nghề nghiệp có vai trò cực kỳ quan trọng trong cuộc đời của mỗi người, như đã nói ở trên, nghề nghiệp quyết định đến cuộc sống và đôi khi là cả hạnh phúc cá nhân một người.
Nghề nghiệp không chỉ đem lại thu nhập hằng ngày để duy trì cuộc sống mà quan trọng hơn cả là nó đem lại niềm vui, giá trị sống cũng như động lực để làm việc và cống hiến mỗi người. Bởi nếu nghề nghiệp chỉ đến kiếm tiền thì người ta làm công việc gì cũng được lúc ấy vấn đề chọn nghề sẽ không còn đau đầu nữa. Nhưng mọi chuyện lại không đơn giản như vậy, chả mấy ai đủ thánh thiện để ngay từ ban đầu chọn nghề đã “vì mục đích xã hội, để làm cho cuộc sống này tốt đẹp hơn cả” mà người ta chọn nghề là để kiếm tiền. Nhưng nghề nghiệp đó phải có ý nghĩa, đem lại niềm vui, động lực phấn đấu quay lại thúc đẩy quá trình “kiếm tiền” của bản thân.
Tham khảo: Chuyên mục Định hướng nghề nghiệp
2. Chọn nghề - Một trong những quyết định quan trọng nhất mà bạn sẽ đưa ra
Chúng ta giành phần lớn cuộc sống cho công việc, bạn chán nản hay hào hứng thức dậy mỗi sáng thứ hai tùy thuộc vào những cảm hứng nghề nghiệp bạn đã chọn. Theo một cách nào đó, chọn nghề nghiệp cũng giống như chọn bạn đời. Chọn đúng thì sau những ngày cãi vã, mệt mỏi bạn sẽ thấy cuộc sống trọn vẹn hơn rất nhiều. Chọn sai thì đích thị đó là một “trận đấu” trường kỳ căng thẳng dành cho bạn và dù có kết quả như thế nào thì bạn vẫn là người mệt mỏi.
2.1. Không ai “hẹn hò” được với sự nghiệp của mình
Chọn nghề là chọn sự nghiệp, chọn cái để mình gắn bó cả đời, không giống như những mối quan hệ bạn không thể hẹn hò với sự nghiệp của mình. Điều này cũng một phần vì chúng ta thường mất khá nhiều thời gian cho học tập, giáo dục đào tạo nghề nghiệp, thậm chí phải mất một thời gian để đánh giá bạn có thích nghề nghiệp đó không. Nên khái niệm “làm tạm cái nghề này trước, …” gần như không có.
Trước hôn nhân, chúng ta hẹn hò, yêu đương đó chỉ phép thử và thử sai thì bỏ. Rất ít người kết thúc những phép thử của mình từ người đầu tiên người ta hẹn hò. Sau một vài lần thử chúng ta cơ bản bắt đầu hiểu được những gì chúng ta thực sự cần. Với nghề nghiệp cũng vậy, cũng sẽ có một vài phép thử để bạn xác định sự nghiệp cho mình. Bạn có thể hẹn hò với nghề nghiệp, công việc nhưng bạn không thể hẹn hò với sự nghiệp của mình. Sự nghiệp là cái bạn xây dựng sau khi kết thúc những phép thử và xác định mình cần gì.
Vấn đề lựa chọn nghề nghiệp thường chịu tác động của rất nhiều yếu tố mà trong đó có hai yếu tố cơ bản nhất là động lực thúc đẩy và đam mê cá nhân. Và đôi khi lựa chọn nghề nghiệp cũng bị rối bời bởi rất nhiều vấn đề đặc biệt là những vấn đề sai lệch. Nghiên cứu cho thấy rằng, sở thích nghề nghiệp được thúc đẩy bởi rất nhiều yếu tố ngoại sinh như ảnh hưởng từ gia đình, áp lực ngang hàng với bạn bè, địa vị, phương tiện truyền thông … Rất nhiều người lớn lên nghĩ rằng mình muốn và mình sẽ trở thành luật sư hay bác sĩ nhưng nghiên cứu thực tế thì số lượng người không hài lòng với công việc hiện tại thì bác sĩ với luật sư lại chiếm tỉ lệ nhiều nhất.
Một điều rất đặc biệt là khi chúng ta kì vọng càng nhiều công việc, tưởng tượng mình sẽ đi trên con đường sự nghiệp đó với những bước đi như thế nào thì ta lại tích lũy nhiều áp lực để đạt được vị trí đó. Và nếu không hợp, không đạt được nguyện vọng, muốn từ bỏ, thì chúng ta sẽ mất rất nhiều thời gian và công sức để từ bỏ nó. Lúc này ta mới cảm nhận rằng việc chọn nghề chính xác ngay từ ban đầu là cực kỳ quan trọng. Chúng ta không thể đơn giản thử và sai theo cách của mình vào chính hạnh phúc cả đời của chính mình.
Tìm hiểu thêm: Năng lực nghề nghiệp là gì?
2.2. Những nhân tố tác động đến lựa chọn nghề nghiệp?
2.2.1. Lựa chọn nghề nghiệp phụ thuộc vào động lực và sở thích
Việc chọn nghề nghiệp phụ thuộc lớn vào nhận thức về động lực và sở thích của mỗi người.
Chúng ta sinh ra và bị mắt kẻ trong chính suy nghĩ của mình. Bạn sẽ dễ dàng nhìn thấy rằng mẹ mình giống như một hình ảnh mở rộng của chính mình. Và đó là lí do tại sao nhiều người chọn nghề theo đúng công việc mà cha mẹ, anh chị hay người thân mình đã làm mặc dù đó có thể không phải là sở thích của họ. Những đứa trẻ lớp 2 lớp 3 khi được hỏi về ước mơ của mình rất tự nhiên nó thường trả lời “Con muốn làm … giống mẹ.”.
Khi bộ não của trả sơ sinh phát triển, chúng bắt đầu nhận ra thế giới có những người khác biệt, nó hiểu được ai nên tin, ai nên tránh. Khi lớn lên, trở thành người trưởng thành đặc biệt là thanh niên ở giai đoạn chọn nghề người ta có rất nhiều cái phải tuân thủ. Xã hội giống như một căn phòng thí nghiệm, nó nhốt chúng ta vào trong đó, buộc ta phải tiếp xúc với nhiều người với hệ thống những quy tắt, những xu hướng buộc ta phải tuân thủ. Những câu hỏi bạn là ai liên tục được đặt ra thay vì làm sao để xã hội chấp nhận mình thay vì làm sao để tìm ra những nhóm người chấp nhận khác biệt của mình. Đây là giai đoạn đầu của thử nghiệm với những hình thành cơ bản về định hướng công việc trong tương lai.
Cuối cùng, sự vụng về của tuổi trẻ trôi qua, chúng ta bắt đầu nghiêm túc tìm cho mình câu trả lời rằng mình là ai và mình muốn gì. Và đó cũng là lúc mình nhận ra điểm khác biệt của bản thân so với các đồng nghiệp khác cũng chính là lúc bạn nhận ra mình có phù hợp với công việc hay không. Tôi có thực sự thích tiệc tùng không? Tôi có muốn đi du lịch không? Tôi có quan tâm đến tiền không? Tôi coi trọng sự ổn định hay mới lạ?
2.2.2. Lựa chọn nghề nghiệp phù hợp là sắp xếp các khía cạnh của bản thân
Lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với bạn là sắp xếp các khía cạnh của con người bạn với một cơ hội thực tế. Vì lẽ nó liên quan đến những yếu tố khía cạnh của bản thân tác động đến quyết định chọn nghề đó là:
- Sở thích của bạn
- Tính cách của bạn
- Môi trường làm việc lí tưởng của bạn
- Thị trường cho sự nghiệp của bạn
Bốn yếu tố này không loại trừ lẫn nhau mà tác động qua lại nhau đôi khi là mâu thuẫn đôi khi là bổ trợ nhau. Nhưng nhìn chung nó tạo ra một khuôn khổ hữu ích để ta suy nghĩ về mọi thứ.
Đọc thêm: Hạng chức danh nghề nghiệp là gì?
2.3. Những nhân tố tác động đến quá trình định hướng nghề nghiệp là gì?
Như đã nói nói ở trên, lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với bạn là sắp xếp các khía cạnh của con người bạn với một cơ hội thực tế. Những nhân tố tác động đến quá trình chọn nghề này chính là sở thích, tính cách, môi trường làm việc và ảnh hưởng của thị trường tuyển dụng.
2.3.1. Sở thích
Không có gì đáng ngạc nhiên là những thứ bạn thích làm sẽ ảnh hưởng đến lựa chọn . Chúng tôi đo lường lợi ích theo hai cách. Đầu tiên chỉ đơn giản là một danh sách các lợi ích nghề nghiệp phổ biến như sử dụng các kỹ năng đàm phán hoặc tính toán của bạn. Thứ hai là những sở thích liên quan đến công tác xã hội, nghệ thuật, tình nguyện, … từ đó chọn nghề cho mình.
2.3.2. Tính cách của bạn
Tính cách tác động rất nhiều đến quá trình chọn nghề cũng như định hướng nghề nghiệp của bạn. Chẳng hạn, với một ngươi yêu sự năng động, bạn không nên chọn những công việc cần yên tĩnh, tập trung cao độ như nhân viên content, …
Hay bạn là người có đầu óc nghệ thuật, bạn tích sự sáng tạo và ban có năng khiếu nào đó thì những công việc đòi hỏi sự sáng tạo, tự duy nhạy bén thực sự phù hợp với bạn.
2.3.3. Môi trường làm việc lý tưởng của bạn
Những định hướng trong đầu về môi trường làm việc lý trưởng sẽ tác động không nhỏ đến quyết định chọn nghề của mỗi người. Môi trường làm việc lý tưởng này cũng chịu ảnh hưởng không nhỏ bởi tính cách và sở thích của bạn. Một lưu ý nhỏ khi chọn nghề trong môi trường làm việc lý tưởng đó là bạn hãy thực tế vì lẽ bất kể công việc nào cũng có những khó khăn nhất định, bạn không thể chọn một công việc với môi trường quá lý tưởng, hão huyền, phi thực tế.
2.3.4. Thị trường tuyển dụng
Tất cả chúng ta không thể là diễn viên, ít nhất là những người được trả tiền. Thực tế là có nhiều nhu cầu cho một số nghề nghiệp hơn so với những người khác. Và thế là ổn. Mặc dù điều quan trọng là chọn đúng ngành nghề phù hợp với con người chúng ta, nhưng tin tốt là rất nhiều nghề nghiệp thực sự phù hợp với dự luật, và đối với đại đa số chúng ta sẽ tồn tại một nghề nghiệp vừa thỏa mãn tính cách bên trong của chúng ta , sở thích và nhu cầu, đồng thời trả cho chúng tôi mức lương mà chúng tôi có thể sống cùng.
Quay trở lại với sự tương tự hẹn hò, trừ khi bạn là một người lãng mạn vô vọng, sự thật là có nhiều người bạn có thể hợp tác sẽ khiến bạn hạnh phúc. Điều quan trọng là xác định tập hợp các phẩm chất quan trọng đối với bạn và tập hợp các phẩm chất mà bạn chắc chắn muốn tránh, sau đó tìm một người đáp ứng đủ nhu cầu của bạn để khiến bạn hạnh phúc. Sau khi bạn đưa ra lựa chọn đó, giống như một mối quan hệ tốt, tìm kiếm hạnh phúc trong sự nghiệp phù hợp sẽ mất công. Đó là một thực tế rằng việc giỏi những gì bạn làm sẽ khiến bạn hạnh phúc hơn, và vì vậy nỗ lực cải thiện sẽ làm tăng sự hài lòng của bạn với nghề nghiệp đó.
Vì vậy, câu hỏi phù hợp để hỏi không phải là thế nào là nghề nghiệp phù hợp với tôi? Nhưng đó là tập hợp các nghề nghiệp phù hợp với tôi là ai để tôi có thể bắt đầu thực hiện các bước để biến nó thành nghề nghiệp phù hợp với mình và có một cuộc sống trọn vẹn? Một người không hoàn toàn có cùng một vòng với nó.
Hy vọng rằng thông qua bài viết này bạn đã hiểu và nắm rõ được về khái niệm nghề nghiệp là gì? Định hướng nghề nghiệp là gì? Cùng những thông tin bổ ích khác cho mình.
Tham gia bình luận ngay!