Tư duy thiết kế là gì? Đặc điểm và lợi ích của tư duy thiết kế

1. Tư duy thiết kế là gì?

Tư duy thiết kế là tập hợp các quá trình nhận thức, nghiên cứu chiến lược, tìm kiếm giải pháp tối ưu sau đó sử dụng các công cụ thiết kế để đưa ra những sản phẩm tối ưu nhất với người dùng.

Trong bức tranh đa màu sắc của thiết kế bao gồm thiết kế những sản phẩm, thiết kế các quảng cáo sáng tạo, thiết kế các giao diện...ngày nay, không ít “ma mới” mới bước chân vào từng lĩnh vực riêng rẽ này cho rằng: Thiết kế chỉ đơn thuần là công việc hô biến những sản phẩm, kịch bản, ấn phẩm, kiến trúc thô...trở nên đẹp mắt, hài hòa, gọn gàng, đặc biệt có cảm xúc hơn nhờ vào màu sắc, kỹ thuật. Tuy nhiên, đối với những dân chuyên, phạm trù thiết kế không đơn giản đến thế.

Trong tiếng Anh, thuật ngữ Design (thiết kế) còn là sự sắp xếp, hòa phối tất cả các thành tố để giải quyết vấn đề về thiết kế được đặt ra bởi chủ thể. Từ những năm 1950, một bộ môn khoa học đã được đưa vào chương trình học tại nhiều quốc gia để luận giải về vấn đề này tại các cơ sở tiêu biểu như: Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) hay trường đại học Stanford trong việc nghiên cứu sâu về tư duy trực quan của các ngành kỹ thuật chế tạo. Dần dà với sự phát triển mạnh mẽ của ngành thiết kế trong nhiều lĩnh vực, tư duy thiết kế ngày càng được đề cao và trở thành một trong những chuẩn mực sống còn, được tạo lập và theo đuổi bởi tất cả những tín đồ của ngành thiết kế chân chính. 

Với Tim Brown, chủ tịch điều hành của IDEO từng quan niệm “Tư duy thiết kế là một cách tiếp cận lấy con người làm trung tâm (human-centered) đối với sáng tạo cách tân (innovation), sử dụng các bộ công cụ của nhà thiết kế, để gắn kết nhu cầu (desirability) của con người, tính khả thi (feasibility) của công nghệ và tính bền vững (viability) của kinh doanh”.

Đơn giản hóa quan điểm này, ở góc độ nghệ thuật, bạn có thể hiểu tư duy thiết kế hay Design thinking là một loại hình hay một quá trình tư duy (Tư duy sáng tạo, tư duy chiến lược hay tư duy logic…) của con người cho phép chúng ta suy nghĩ và đưa ra những ý tưởng giúp “hữu hình hóa” những ý tưởng về thiết kế trong đầu ra những sản phẩm thiết kế, sau đó tối ưu nó bằng những công cụ hỗ trợ như kỹ thuật, màu sắc,...nhằm truyền tải đến người xem, khách hàng một thông điệp được gửi gắm qua những ấn phẩm thiết kế. Ở nghĩa rộng, tư duy thiết kế là một quá trình tư duy nhằm tiếp cận và giải quyết, xử lý các vấn đề dựa trên tư duy hình ảnh để “hữu hình hóa” các giải pháp.

Quá trình này được mô hình hóa bởi các 5 bước cơ bản sau đây: Empathize (Đồng cảm) - Define problem (Giải quyết vấn đề)- Ideate (Tìm ý tưởng) - Prototype - (Thiết kế mẫu để hữu hình hóa những ý tưởng và Test (Kiểm tra lại). Hãy nhớ rằng, thiết kế là lĩnh vực có ứng dụng rộng rãi, các doanh nghiệp có thể dựa vào tư duy thiết kế để giải quyết những vấn đề trong doanh nghiệp của mình chứ không đơn giản dừng lại ở việc lên ý tưởng, bôi màu cho những sản phẩm, ấn phẩm quảng cáo hay kiến trúc. 

Xem thêm: OEM là gì, hàng OEM mà gì

2. Một số những đặc điểm nổi bật của tư duy thiết kế hiện đại 

2.1. Luôn lấy con người làm trung tâm

Là một trong những thành tố quan trọng của nghệ thuật, song khi suy rộng ra, đặc điểm đầu tiên trong tư duy thiết kế trong nhiều lĩnh vực khác nhau nữa ngoài nghệ thuật luôn phải hướng về yếu tố con người. 

Điều này đồng nghĩa với việc mỗi doanh nghiệp, cá nhân khi muốn tạo ra được một sản phẩm có giá trị, giàu tính đột phá, bắt buộc họ phải tìm hiểu cụ thể về nhu cầu, thị hiếu của khách hàng cụ thể gồm những gì để từ đó điều chỉnh ý tưởng, sắp xếp bố cục, thực hiện các bước trong phục vụ hợp lý mà khách hàng có thể nhận ra được giá trị của họ khi tiếp cận với sản phẩm. Chính vì lý do đó nên, giới thiết kế cực kỳ đề cao sự đồng cảm và xem đó là bước đầu tiên trong hành trình mang sản phẩm thiết kế đến khách hàng. 

Xem thêm: Việc làm Thiết kế - Mỹ thuật

2.2. Trong tư duy thiết kế luôn đề cao sự trải nghiệm

Khi lên ý tưởng hay tìm giải pháp cho một vấn đề của người dùng, những người trong có nhiệm vụ lên bố cục và thiết kế luôn phải đặt tâm lý của mình vào người dùng. Chỉ khi nào, họ thấu hiểu được mong muốn trải nghiệm của người mà họ phục vụ chủ yếu là khi đó, ý tưởng của họ được hữu hình hóa một cách hữu ích nhất.

2.3. Sử dụng các hình ảnh trực quan

Là nghệ thuật thị giác, các giải pháp được thiết kế ngoài yếu tố hữu ích, phục vụ mục đích sử dụng của người dùng, người thiết kế cũng cần phải xem xét đến yếu tố thẩm mỹ. Để có một sản phẩm thiết kế sinh động, đẹp, dễ hiểu...những hình ảnh trực quan đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Hình ảnh minh họa trong những bản giải pháp thiết kế được tạo ra bởi một hội đồng thành viên, có thể giúp các cá nhân“đồng cảm” với nhau về ý tưởng. Từ đó, có thể tiếp nhận những sáng tạo với của thành viên khác vì lợi ích chung để bỏ qua cái tôi thiết kế của mình vốn dĩ không thực sự tối ưu. 

2.4. Đề cao sáng tạo

Dù cảm thông với cảm xúc và thiết kế hay giải pháp xử lý mà các thành viên trong nhóm và khách hàng đưa đến, song một bản thiết kế được đánh giá cao khi nó là một sản phẩm “duy nhất” không bị lặp lại bởi ý tưởng của người khác. Điều này đồng nghĩa một phần với việc cho phép cảm tính thăng hoa. Song sự cảm tính này cần có hệ thống. Tính hệ thống này được thể hiện trong việc trao đổi với các bậc tiền bối hay đồng nghiệp thực hiện chung dự án. 

3. Những lợi ích khi sở hữu tư duy thiết kế tại nơi làm việc 

Với vai trò là nhà thiết kế, bạn là người chủ chốt trong việc định hình sản phẩm và trải nghiệm của người dùng thậm chí là mang đến thị trường những sản phẩm, dịch vụ, giải pháp chung một luồng gió mới. Việc tích hợp tư duy thiết kế trong quá trình làm việc có thể giúp bạn gia tăng thêm những giá trị cho doanh nghiệp, mang đến sự hài lòng cho khách hàng mà còn giúp cho tổ chức của bạn tiết kiệm một khoản chi phí đáng kể. Có 4 lợi ích lớn nhất mà tư duy thiết kế mang lại cho doanh nghiệp bao gồm: 

3.1. Giảm thiểu thời gian hoàn thành và  tung các sản phẩm, dịch vụ ra thị trường

Rõ ràng sự thấu hiểu tường tận về luồng thiết kế của đồng nghĩa, đồng cảm với sản phẩm trong mường tượng của người dùng...sẽ cắt giảm quá trình tranh cãi về ý tưởng cá nhân. Cụ thể với dân IT và thiết kế đồ họa, khi họ biết kết hợp giữa UX tinh gọn và quá trình phát triển phần mềm của những Developer. 

3.2. Tiết kiệm được chi phí và mang lại lợi nhuận cao 

Theo nhiều tin được cung cấp bởi dân ngành, tư duy thiết kế giúp doanh nghiệp cải thiện đáng kể về lợi nhuận. Tỷ lệ áp dụng thực hành tư duy thiết kế trong đội ngũ nhân lực của tập đoàn máy tính đa quốc gia IBM đã tăng lên đến hơn 300%.

3.3. Nuôi dưỡng văn hóa đổi mới

Một trong những đặc điểm quan trọng trong thiết kế chính là tính cá nhân,”cảm tính”, mới mẻ. Điều này, cho phép người thiết kế nuôi dưỡng được sự sáng tạo của bản thân và thuyết phục những người khác suy nghĩ theo một hướng khác. Điều này, mang lại hiệu quả cao trong việc kết nối ý tưởng và liên kết các phòng ban với nhau. 

3.4. Nâng cao sự gắn bó của khách hàng

Dĩ nhiên, khách hàng trong những doanh nghiệp thiết kế nói riêng và những công ty kiến tạo giải pháp trên tất cả các lĩnh vực đều thừa nhận rằng, họ sẽ đồng ý gắn bó với doanh nghiệp nào có thể mang lại cho họ những giải pháp và thiết kế giống như hoặc vượt mong đợi. Thống nhất với tư tưởng này, tư duy thiết kế luôn lấy người dùng làm trung tâm và xây dựng sản phẩm, dịch vụ của mình trên nhu cầu của khách hàng. 

Các bạn thân mến! Trên đây là toàn bộ những thông tin thú vị đi giải đáp các bạn một số vấn đề cơ bản liên quan đến tư duy thiết kế. Mong rằng, những thông tin này sẽ thực sự hữu ích và giúp đỡ cá nhân, doanh nghiệp dễ dàng kiến tạo ra những dự án thiết kế, giải pháp thành công nhất.